اتابک یوسف شاه
اتابک رکن الدین یوسف شاه حکومت ۶۷۱ تا ۶۸۴ ه.ق
یوسف شاه در مدت حکمرانی الب ارغو در اردوی آباقاخان اقامت داشت . آباقاخان یک ماه پس از فوت الب ارغو ، طی فرمانی ، حکومت لر بزرگ را به پسر وی یوسف شاه داد. « حمدالله مستوفی ، تاریخ برگزیده : ۵۴۵» اما وی حاضر به ترک اردوی مغول نشد و در آنجا باقی ماند . پیوسته دویست نفر از برگزیدگان سپاهیانش نیز با وی مقیم اردوی مغول بودند . مشخص نیست انگیزۀ وی از این تصمیم چه بود . منتخب التواریخ اشاره دارد که ( از نیکی که داشت ، اکثر اوقات ملازم اردو می بود ) «منتخب التواریخ معینی : ۴۴»
اتابک یوسف شاه برای ادارۀ حکومت لر بزرگ از تعدادی نایب سود می برد . «حمدالله مستوفی ، تاریخ برگزیده : ۵۴۵ – منتخب التواریخ معینی : ص۴۴»
اقامت یوسف شاه در اردوی مغول به ادواری چند تقسیم می شود . یکی دورۀ حیات آباقاخان و دوم دورۀ احمد و دیگر دورۀ ارغون می باشد . در دورۀ آباقاخان اتابک در چندین جنگ مهم ، آلب ارغو در رکاب ایلخان حضور داشت . از جمله به هنگام تهاجم براق به خراسان در اواخر سال ۶۶۸ ه.ق که آنجا اتابک یوسف شاه لشکری تمام از لرستان را به مدد آباقاخان برد و در آن جنگ دلاوریها کرد . وجود نیروهای مخالف آباقاخان در لرستان بزرگ باعث گردید ، که به فرمان آباقاخان اتابک یوسف شاه به لرستان مراجعت کند . « حمدالله مستوفی ، تاریخ برگزیده : ۵۴۵ – منتخب اتواریخ معینی : ص۴۵»
وی بقیۀ عمر را درآن خطه گذراند و ظاهراً از اعتبار بسیاری برخوردار بود . « منتخب التوارخ معینی : ص ۴۵» آخرین اقدام وی لشکرکشی به کهکیلویه بود که در جریان عزیمت به آنطرف ، ناگهان تصمیم به بازگشت گرفت و در حین مراجعت درگذشت . بدلیسی تاریخ وفات او را ۶۸۴ ذه.ق ذکر کرده و حمدالله مستوفی درگذشت او را به اشتباه ۶۸۰ ه.ق آورده است .
وی دو فرزند پسر از خود به جای گذارد . افراسیاب از سوی پدر ملازم اردوی ارغون خان بود . « منتخب التواریخ معینی : ۴۵»
از اتابک یوسف شاه و رفتار و عملکردش در ایام حکومت لر بزرگ ، اطلاعات زیادی در اختیار نیست . تنها مؤلف تاریخ وصاف در خصوص احترام وی به اهل علم و فضل و مؤانستی که با حکما داشت ، حکایت دارد . « تاریخ وصاف : ص۲۴۹ »
منابع :
منتخب التواریخ معینی ، منسوب به معین الدین نطنزی ، به اهتمام ژان اوبن ، تهران ۱۳۶۳ شمسی
حمدالله مستوفی ، تاریخ گزیده ، به اهتمام دکتر عبدالحسین نوایی ، تهران ، ۱۳۶۳ شمسی
وصاف الحضره، عبدالله ،تاریخ ، به اهتمام محمد مهدی اصفهانی ، تهران ، ۱۳۳۸ شمسی
خلاصه شدۀ مبحث اتابکان لر ، تاریخ جامع ایران ، جلدنهم ، شهرام یوسفی فر
تحقیق و پژوهش : مهدی صبور صادقزاده
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.