اتابک محمدی لرکوچک
محمدی حکومت ۹۷۸ الی ۹۹۵ ه.ق
اتابک محمدی لرکوچک پس از آنکه از چتگ امرای شاه تهماسپ گریخت ، در لرستان موقعیت خود را مستحکم نمود . سپس عریضه هایی نزد شاه تهماسپ فرستاد و اظهار بندگی کرد . شاه نیز عذر وی را پذیرفت . «اسکندر بیک : ۴۷۰» و حکومت لرستان رابه او داد . محمدی تا سال ۹۸۴ ه.ق یعنی تازمانی که شاه درقید حیات بود ، رویۀ محتاطانه و مطیعانه ای نسبت به صفویان در پیش گرفت . با مرگ شاه تهماسپ بحرانی عمیق در حکومت صفویان پدید آمد که نتایج آن تا مدتها بعد گریبان آن حکومت را رها نکرد . مرگ شاه اسماعیل دوم ، که دوران وی نشانه هایی از بحران های مختلف در ساختار حکومت صفویان بود ، باعث شد محمدی در روابط خود با حکومت صفوی تجدید نظر کند و همچنین جنگ های متعدد عثمانی ها با صفویان (۹۸۶ تا۹۸۹ه.ق) و پیروزی آنان در برخی از این نبردها ، «اسکندربیک : ۳۰۵» موجب شد محمدی در گرایش به عثمانی ها ، تردید را از خود دور کند . از این رو مذاکراتی را با عثمانی ها آغاز کرد و قراردادهایی بسته شد . بدلیسی در این باره چنین گزارش داده است ؛ موازی دوازده خرداد زر عثمانی که ششصد تومان رایج عراق است ، از خواص همایون دارالسلام بغداد که ناحیۀ مندلی و چسان و بادرانی و ترساق است ، الحاق ایالت او کردند مادامی که در جادۀ عبودیت بوده ، درخدمت پادشاهی ثابت قدم و راسخ دم بوده باشد ، ایالت موروثی و ملحقات در تصرف او بوده ، تغییر و تبدیل نشود . در این باب منشور ایالت لرستان و خلعت فاخره و کمر شمشیر طلا مؤکد به تأکید ، ارزانی داشته ، ارسال کردند . همچنین در جای دیگر آورده اند که دو فرزند محمدی ، شاهوردی و جهانگیر نیز می باید بطریق گروگان در بغداد اقامت می گزیدند . « بدلیسی : ۵۲، ۵۳» متأسفانه عبارت شرفنامه بدلیسی صراحت و روشنی لازم در رابطه با این موضوع را ندارد .
آنچه در روایت ها آمده ، حاکی از آن است که روابط محمدی باعثمانی ها در اثر مرور زمان و بتدریج رو به تیرگی نهاده است . و آنان پیوسته از رفتار و اعمال وی شاکی بوده اند . عثمانی ها یر اساس اینکه اتابک محمدی لرکوچک به خدمات مرجوعه اهتمام نشان نمی دهد ، از سلطان عثمانی فرمان دستگیری او را گرفتند . محمدی نیز خود در انتظار شدت عمل عثمانیان بود و از اینرو مدت ها به بغداد نرفت و روابط مابین باز هم تیره تر شد . و از سوی دیگر فرزندان محمدی از بغداد گریختند . این رویدادها که مقارن استحکام موقعیت سیاسی سلطان محمد خدابنده در سال ۹۸۵ تا ۹۹۶ ه.ق و تثبیت موقعیت حکومت صفویه در سرحداتش بود . محمدی را به تغییر موضع در برابر حکومت صفوی وادار کرد و او توانست روابط خود را با صفویان مستحکم سازد و بر اساس توافقاتی که به میان آمد ، دوباره به سلطه و حاکمیت صفویان گردن نهاد . سلطان محمد خدابنده برای استحکام روابط و ایجاد اعتماد متقابل ، دختر محمدی را برای سلطان حمزه میرزا ، ولیعهد و پسرش به همسری گرفت .«بدلیسی : ۵۳» محمدی چند سالی پس از این وقایع در زمان سلطنت محمد درگذشت و فرزندش شاهوردی بجای او بحکومت لر رسید .
منابع :
بدلیسی ، شرف خان ، شرفنامه ، به اهتمام ولادیمیر ولییا منیوف زرنوف ، تهران ، ۱۳۷۷ شمسی
اسکندر بیک منشی ، تاریخ عالم آرای عباسی ، به کوشش ایرج افشار ، تهران ، ۱۳۵۰شمسی
خلاصه شدۀ مبحث اتابکان لر ، تاریخ جامع ایران ، جلدنهم ، شهرام یوسفی فر
تحقیق و پژوهش : مهدی صبور صادقزاده
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.