بلاش چهارم اشکانی

بلاش چهارم

در سالهای ۱۴۷ تا۱۹۱ میلادی بلاش چهارم برسلسله اشکانی فرمانروایی می کرده است.

کتیبه برنزی هراکلس که در سال ۱۹۸۴ میلادی کشف شده نشانگر این است که بلاش چهارم ، پسر مهرداد چهارم بوده ، که ظاهراً بطریقی صلح آمیز به سلطنت  رسیده است «السلیحی۱۹۸۴: ۲۱۹» در عصر این شاه آرامش و صلح مابین دو حکومت ایران و روم دچار شکست شد و این دوره از تاریخ مصادف با فرمانروایی مارکوس اورلیوس ،امپراطور فیلسوف مرام روم بود. ایندفعه بهانه سرزمین ارمنستان و تخت زرین تیسفون باعث جنگی دیگر شد که مسبب و آغاز کننده آن بلاش بود. بلاش با گزینش شاه برای ارمنستان توسط  آنتونیوس پارسا موافق نبود و با آوردن تمام دلایل گذشته جنگ جدید آغاز گردد.

ظرف-سفالی-لعابدار-مکشوفه-از-شوش-دوره-اشکانی-آرشیو-موزه-ملی-ایران-…

بلاش حمله را از دوجبهه  آغاز کرد او در ارمنستان یکی از شاهزادگان اشکانی را برتخت سلطنت نشاند وبعد از فتح اُدسا وارد سوریه شد«ولسکی ۱۳۸۳: ۲۰۶» انگیزه رومی ها برای این جنگ حمله بلاش چهارم به ارمنستان ونماینده خود را به تخت سلطنت  نشاندن در آنجا بود . بنا براین  سداتیوس حاکم رومی کاپادوکیه به ارمنستان حمله برد ولی در نزدیکی فرات سپاه پارت اورا به محاصره درآورد وبه اوشکست سختی وارد آورده وسداتیوس با تمام سپاهیانش به هلاکت رسیدند. به ناچار رومی ها تصمیم به حمله گسترده و نیرومند جدیدی گرفتند. سه لشگر بزرگ از سه جبهه به سوی سرزمین پارت یورش بردند: یکی از این سه لشگر تحت فرماندهی پرسپولیس، ارمنستان را متصرف شد. لشکر دوم که فرماندهی آن را کاسیوس بر عهده داشت به سوی میانرودان حرکت کرد و در راستای فرات تا حوالی دورااوروپوس تاخت. فرمانده سوم لوسیوس وروس نیز در حدود رودهای دانوب و رن به انطاکیه پیش راند«۱۶۲ میلادی» سلوکیه بابل زیباترین شهر یونانی در اثر این جنگ دستخوش حریق و غارت شد « زرین کوب ۱۳۷۷ : ۴۰۲» کاسیوس پس از فتح سلوکیه به تیسفون حمله کرد و کاخ بلاش را ویران کرد. ظاهراً رومی ها به آرزوی دیرینه خود رسیده بودند. آن چه برای ایرانیان مهم بود دسترسی پیدا نکردن رومیان به داخل ایران بود که این موضوع هیچ گاه اتفاق نیفتاد و رومیان نتوانستند به داخل ایران راه بیابند. و سقوط اشکانیان به دست رومیان تحقق پیدا نکرد و بلکه انزوای اشکانیان از سوی خود ایرانیان و از داخل عملی شد« ولسکی ۱۳۸۳:  ۲۰۷» در بحبوهه جنگ ناگهان در سرزمین میانرودان بیماری طاعون و آبله لشگریان روم را همانند برگ درخت بر زمین افکند این برگریزان به حدی زیاد و غافلگیرانه بود که ،  فاتحین فرصت جمع آوری غنایم را هم پیدا نکردند. بیماری مهاجمین رومی را تا شمال ایتالیا و تا حریم رودخانه رن و منطقه گالیا دنبال کرد و بسیاری را از پای در آورد. در نتیجه لشکرکشی عظیم و پرهزینه رومی ها توفیقی نیافت. جز اینکه حاصل این جنگ های مهیب ، تلفات بیشمار آن بود  و در شمال میانرودان چند شهر در زمره متعلقات روم در آمد . اما چند شهر در مقابل آن همه کشتار و مرگ در بیماری و احساسات مناطق ضد رومی شهرها دستاورد بزرگی به حساب نمی آمد. بعد از این جریان بلاش چهارم فرصتی بر گردآوری سپاه و تجدید قوای نظامی خود پیدا نکرده و بدرود حیات گفت « ولسکی ۱۳۸۳: ۲۰۷-۲۰۸   – زرین کوب ۱۳۷۷: ۴۰۲ »

اشکانی-تگوک-سفالی-به-نقش-گاو-آرشیو-موزه-ملی-ایران…

منابع :

عبدالحسین زرین کوب ، تاریخ مردم ایران ، قبل از اسلام ، چاپ پنجم ، انتشارات امیرکبیر ، تهران ، ۱۳۷۷ شمسی

ولسکی ، یوزف ، شاهنشاهی اشکانی  ، ترجمۀ مرتضی ثاقب فر ،  انتشارات ققنوس ، تهران ۱۳۸۳ شمسی

مطلب از جلد اول تاریخ جامع ایران ، محمود جعفری دهقی

تحقیق و پژوهش : مهدی صبور صادقزاده