اشکانیان و آل و تبار آنها

اشکانیان

مورخان در مورد پیدایش حکومت اشکانیان نظرات گوناگونی دارند . یکی از پژوهشگران اخیر که نظریات او به توسط اغلب تاریخ نگاران تایید شده است ، آغاز حکومت اشکانی را ۲۳۸ق.م دانسته و گاهشماری زیر را برای شروع حکومت اشکانیان اعلام کرده است .

نقشه قلمرو سلسله اشکانیان

پارت ها را برخی از مورخین تیره ای از اقوام سکایی ذکر کرده اند وگفته اند که به زبان ایرانی صحبت می کرده اند . همچنین متذکر شده اند که آنها از قوم داهه یا داخ بوده اند و در نواحی پرثوه « منطقه ای در خراسان و مابین گرگان وقومس» زندگی می کردند د کتدر بیستون و نقش رستم واژه پرثوه ذکر گردیده و مشخص می کند که این منطقه در عهر هخامنشیان جزو قلمرو آنها بوده است .

منطقه تاریخی خورهه محلات  دوره اشکانیان

سال ۲۸۰ ق.م نخستین حمله اقوام پرنی به قلمرو سلوکیان آغاز شد .سپس درسال ۲۵۰ ق.م پرنی ها به رهبری ارشک شهر استائونه «قوچان» را اشغال کردند. ارشک در سال ۲۴۷ ق.م استائونه را پایتخت اعلام کرده ودر آنجا تاجگذاری نمود .این سال را ایسیدو خاراکسی نیز تایید کرده است. بنابراین گاهشماری در گذشت آندرو گوراس و آغاز فرمانروایی ارشک درحدود ۲۳۸ ق.م بوده است . لیکن تعدادی از مورخان تأسیس حکومت اشکانی را کماکان سال ۲۴۷ ق.م می دانند .« ولسکی ۱۳۸۳: ۱۹۷- فرای ۱۳۸۰: ۳۳۶ –شیپمن ۱۹۸۰: ۴۶»

سپاهیان زره پوش اشکانی

تاچندی پیش کمبود منابع بی طرف بویژه آغاز حکومت اشکانی را در ابهام فرو برده ، که برخی پژوهشگران حتی وجود تاریخی ارشک را به چالش کشیده بودند.

منابع یونانی و رومی غالبا به شرح عملیات نظامی پرداخته اند و اشاره ای به حوادث واقعی دولت اشکانیان نکرده اند.اما گنجینۀ عظیم سکه های اشکانی نخستین ، یعنی اشک اول و اشک دوم که چندی پیش درساحل رود اترک در شمال ایران کشف شد، پرتو تازه ای بر وقایع دوتن از شاهان نخستین اشکانی افکند .این گنجینه ها که شامل بیش از دو هزار دراخما «درهم» سکه است ، در نسا ضرب شده و بر روی بعضی از آنها نام ارشاک حک شده است.«ولسکی ۱۳۸۳: ۸۳»

جنگاور پارتی …

اعتقادات و باورهای اشکانیان

بلاش یکم پادشاه اشکانی فرمان داد که گونه ای الفبای ایرانی (پهلوی پارتی) را جایگزین الفبای یونانی نمایند و نامهای یونانی شده شهرهای ایران را به نامهای ایرانیِ پیشین بازگرداند . شائبۀ زرتشتی بودن او و تطبیقش با بلاشِ نامبرده در کتب پهلوی ، از آنجا قوت می گیرد که به دستور وی ؛برای نخستین بار ، بر پشتِ برخی از سکه های اشکانی ، تصویر آتشدان زرتشتی را اضافه  کردند .

بطور کلی اشکانیان را می توان سکولارترین دولت تمام تاریخ ایران زمین نامید . خاندان سلطنتی اشکانی و بزرگان این دودمان ، اکثراً پیرو مزداپرستیِ کهن ، مهرپرستی . در پاره ای از موارد زرتشتی بودند . در گوشه کنار ایران نیز پیروان ادیانِ آریایی نظیر مهرپرستان و زَروانیان ، ادیان سامی (ابراهیمی) نظیر مسیحیان و یهودیان ، ادیان شرقی نظیر بوداییان و برهمنان ، و حتی بت پرستان و طبیعت پرستان ، آزادنه و بدون فشار به زندگی خود ادامه می دادند .

خورشیدِ سعادت پادشاهی اشکانیان  پس از قریب به پنج قرن ، نهایتاً با شکست اردوان پنجم و به روایت برخی منابع تاریخی دیگر اردوان چهارم از اردشیر بابکان غروب کرد . «زرتشت و زرتشتیان ، انصاری ، ص۱۷»

مجسمۀ سر مرد : متعلق به دوران اشکانیان ، یک یا دو قرن بعد از میلاد مسیح می باشد.

ابعاد : ابعاد دقیق این اثر هم ۲۰٫۹ سانتی متر می باشد.

جنس : خاک ، لعاب و فلز .

محل نگهداری : در حال حاضر این صورتک کهن در موزه ی متروپولیتن نیویورک گالری ۴۰۵ نگهداری میگردد و در معرض دید عموم قرار دارد.

با دیدن این سردیس پی می بریم که مشخصات این مرد همانند دیگر مردان اشکانی دارای موهایی است که آن ها را از وسط به صورت فرق وسط باز کرده و آرایش نموده است که این خود گواه تاریخ این مجسمه است ، چرا که شواهد و اسناد به دست آمده درعهد اشکانیان حاکی بر این است که مردان در آن دوره این چنین موی و ریشی تقریبا بلند دارد که در اغلب مردان آن عهد اینچنین ظاهری داشته اند ،  و حتی در سکه هایی که از آن زمان باقی ماند ه است هم موی فرق وسط و ریش بلند کاملا قابل مشاهده می باشد

منابع :

ولسکی ، یوزف ، شاهنشاهی اشکانی  ، ترجمۀ مرتضی ثاقب فر ،  انتشارات ققنوس ، تهران ۱۳۸۳ شمسی

شیپمن ، کلاوس ، مبانی تاریخ پارت ، ترجمۀ شاهرخ راعی ، نشر کتاب سیامک ، تهران ، ۱۳۸۶شمسی

زرتشت و زرتشتیان ، تألیف بهمن انصاری ، انتشارات آرون ، تهران ۱۳۹۶ خورشیدی

تاریخ جامع ایران ، محمود جعفری دهقی

تحقیق و پژوهش : مهدی صبور صادقزاده