شاه عباس سوم صفوی

آخرین پادشاه صفوی  شاه عباس سوم 

درسال ۱۱۴۱ ه.ق عثمانیها پس از تصرف مراغه و قزوین به سمت اصفهان حرکت کردند . شاه تهماسب دوم به مقابلۀ آنها برآمد لیکن موفقیتی کسب نکرد و  بنا به توصیه فتحعلی خان قاجار به خراسان عزیمت نمود . در آنهنگام خراسان تحت تصرف ملک محمود سیستانی قرار داشت . دیری نپایید نادرقلی بیگ (نادر)افشار به شاه تهماسب ملحق شد . و با ترفندی فتحعلی خان قاجار را از میان برداشت . نادر بمدت ده سال در خدمت  شاه طهماسب دوم بود که سرانجام شاه تهماسب را در سال ۱۱۴۴ ه.ق دستگیر کرد و به خراسان فرستاده و در شهر سبزوار محبوس ساخت .نادرقلی بیک پس از دستگیری شاه تهماسب دوم ، پسر وی را که طفلی شیرخواره بود و در گهواره بسر می برد ، تحت عنوان سومین شاه عباس بر اریکۀ سلطنت نشاند . تا اینکه خود وی در سال ۱۱۴۸ ه.ق در دشت مغان طبق نظر مجمع بزرگان و امرا بر تخت سلطنت جلوس کرد شاه تهماسب دوم در ایام لشکرکشی نادر به هندوستان به فرمان رضاقلی میرزا پسر نادرشاه ، در حبس کشته شد.

و بدین ترتیب انقراض سلسله، صفویۀ رسماً شکل گرفت . در متون تاریخی آمده است که پس از قتل شاه تهماسب دوم ، شاه عباس  را نابینا ساختند وی تا سال ۱۲۰۰ ه.ق در اصفهان بود . «مجمع التواریخ : ص۸۱، ۸۴- فوائدالصفویه : ص۸۲ ، ۹۱- سفرنامۀ کروسینسکی : ص۸۳- عالم آرای نادری ، جلد یکم : ص۲۰۸ ،۲۲۱» و یعقوب آژند در کتاب تاریخ صفویه می گوید که طهماسب دوم و عباس سوم زندانی شدند و در سال۱۷۴۰ میلادی در سبزوار به همراهی اسماعیل فرزند دیگر طهماسب به قتل آمدند . «تاریخ دوران صفویه ، یعقوب آژند ، ص۱۳۸»

صراحی-سفالی-زرین-فام-محل-کشف-گرگان-سده-۱۱-ه.ق-صفوی-آرشیو-موزه-ملی-ایران

منابع :

فوائد الصفویه ، ابوالحسن قزوینی ، تصحیح مریم احمدی ، تهران : مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی ،سال ۱۳۷۶ شمسی

مجمع التواریخ  ، میرزا محمدخلیل مرعشیصفوی ف به تصحیح عباس اقبال ، تهران ،کتابخانۀ سنایی وطهوری ،۱۳۶۲ شمسی

سفرنامۀ کروسینسکی ، ترجمۀ عبدالرزاق دنبلی (مفتون) تصحیح مریم میر احمدی ، تهران انتشارات توس ۱۳۶۳ شمسی

تاریخ تحولات سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی ایران در دوران صفویه : دکتر عبدالحسین نوایی ، دکتر عباسعلی غفاری فرد

تاریخ ایران ، دورۀ صفویان ، پژوهش از دانشگاه کمبریج ، مترجم  : دکتر یعقوب آژند

تاریخ جامع ایران ، جلد یازدهم ، صفویان

تحقیق و پژوهش : مهدی صبور صادقزاده