ملک غیاث الدین پیرعلی آل کرت

ملک غیاث الدین پیرعلی   حکومت ۷۷۱ الی ۷۸۳ ه.ق

غیاث الدین پس از مرگ پدر جانشین او شد و منطقۀ سرخس را به برادر واگذار کرد . لیکن بعد از مدتی میان دو برادر اختلاف بوجود آمد و ملک محمد نام غیاث الدین را ، از خطبه انداخت و آمادۀ مقابله شد . اما ماجرا به صلح انجامید و محمد پس از دیدار به سرخس باز گشت . در این زمان خواجه علی مؤید سبزواری خروج کرد . وی اظهار تشیع مینمود و منتظر ظهور مهدی (ع ) گردید . علمای هرات ، غیاث الدین حنفی مذهب را به مقابلۀ او تحریک کردند . غیاث الدین به نیشابور رفت تا خواجه علی را که قلعۀ بندی را محاصره کرده بود از پای درآورد ، اما او کاری از پیش نبرد و به هرات بازگشت . « اسفزاری :۲۸، ۳۱- خواندمیرحبیب السیر :۳۸۸»

در اوایل دوران حکومت غیاث الدین ، قدرت امیرتیمور رو به فزونی نهاد و بتدریج قلمروهای وسیع تری را به چنگ آورد . تیمور در سال ۷۷۸ ه.ق پیکی نزد ملک غیاث الدین پیرعلی فرستاد و اظهار دوستی و یگانگی کرد و پیشنهاد او برای تقویت اساس دوستی ، پیوند زناشویی بین سونچ قتلق آغا خواهرزادۀ تیمور و پیرمحمد فرزند غیاث الدین بود که درسال ۷۷۹ ه.ق جشن عروسی شاهانه ای در سمرقند برگزار شد . «اسفزاری : ۳۲ ، ۳۵- خواند میر :۳۸۸»

قلمرو آل کرت

تیمور درسال ۷۸۱ ه.ق یکی از امیران خود موسوم به حاجی سیف الدین را نزد غیاث الدین فرستاد تا او را به مراسم قوریلتای شروع زمامداری خود دعوت نماید . اما غیاث الدین رفتن به سمرقند را به صلاح ندانست و به بهانه های مختلف سیف الدین را نزد خود نگاه داشت . سیف الدین از آنجا فرار کرد و چون خبر به تیمور رسید ، فرزند خود میرانشاه را به حکومت خراسان فرستاد . « شرف الدین علی یزدی : ۲۲۴» خود او هم در سال ۷۸۲ ه.ق به خراسان لشکر کشید . غیاث الدین به خدمت وی درآمد و امیرتیمور او را همراه خود برد و هرات را به امیرغوری واگذار کرد و او که پسر امیر تیمور بود به داروغگی هرات منصوب گردید . «میرخواند: ۱۱۷ ، ۱۲۰- اسفزاری : ۳۶،۴۳»

مدتی بعد برخی از بازماندگان غوری در هرات سر به شورش برداشتند و شهر آشفته و نابسامان شد . امیر تیمور در آغاز دستور داد ملک غیاث الدین را که در ارگ سمرقند زندانی بود ، به همراه پسرش بقتل رساندند و میرانشاه پسر خود را به هرات گسیل داشت . به این ترتیب سلسلۀ آل کرت منقرض گردید اما برخی از بازماندگان آنان تا سال ۷۹۱ ه.ق تحت تبعیت تیمور در هرات بسر می بردند و در این سال وی تمام آنها را از میان برداشت . «اسفزاری : ۴۳، ۴۴»

مسجد-جامع-هرات-که-در-عصر-معزالدین–کرت-تزئینات-وخانقاهی–جدید-بدان-افزوده-گشت

منابع :

کتاب تاریخ جامع ایران  جلد دهم  ص ۱۰۸ سید علی آل داوود

روزگاران  ، دکتر عبدالحسین زرینکوب

تحقیق و پژوهش : مهدی صبور صادقزاده