هرمز دوم ساسانی

هرمز دوم

در باب سرگذشت او اطلاع زیادی در دست نمی باشد.

وی پسر نرسه  بود که بعد از پدر به سلطنت رسید و از سال ۳۰۲ تا۳۰۹ میلادی فرمانروای ساسانیان بود.  حمزه اصفهانی روایت می کند که او در ولایت رامهرمز ، نزدیک ایذج ، یک روستا بنام «وهشت هرمز » یا کورنگ ساخته است. «حمزه اصفهانی ۱۳۴۰: ۳۶»

نیم-تنه-گچی-صاحب-منصب-ساسانی-بدست-آمده-از-حاجی-آباد-فارس-،-محل-نگهداری-در-موزه-ملی

هرمزد دوم برخلاف پدرش به پیگرد مانویان پرداخت و این عده که در بیشتر در استانهای شمالی ایران مقیم بودند ، به شرق ایران رفته و تعدادی نیز به آسیای مرکزی مهاجرت کرده و در آن مناطق گسترده شدند « پیگولو سکایا ۱۳۶۷: ۴۷۷» احتمالا مخالفت سیاست دینی این پادشاه با پدرش ، پس از شکست نرسه از روم باعث تضعیف قدرت ساسانی و از سوی دیگر مشکلات و کشمکشهای داخلی سبب تشدید این موضوع گردید . سنگ نگاره اش وی را درحال سرنگون کردن دشمن نشان می دهد. «گال ۱۹۹۰: ۳۰» در پژوهشهای انجام شده این شخص نگونسار را بابک فرماندار گرجستان معرفی می کند که در ایام بهرام دوم  بعنوان بیدخش «ناب السلطنه » تعیین شده بود . تصویر و نام بابک بیدخش بر روی جام نقره ای که در سال ۱۹۴۶ در آرمازی گرجستان بدست آمده بود ، نیز قابل تأمل است .« هینینگ ۱۹۶۱: ۳۵۳-۳۵۶» بابک پس از مرگ بهرام دوم به نرسه پیوست و بر پایه کتیبه پایکولی از حامیان نزدیک نرسی برای رسیدن به قدرت بود .«شروو۱۹۸۳: ۳۳ ،۴۴» بنابراین حتما بابک در روزگار فرمانروایی نرسه جایگاه نیرومندی یافت و شاید همین موضوع باعث اختلاف او و هرمزد دوم شد .که نهایتاً شاه ساسانی او را باخشونت سرکوب کرد .«هینتس ۱۹۶۹: ۲۰۹ » از ظواهر امر اینطور بنظر می رسد که هرمز دوم در نبرد با عرب های مهاجمی که از نواحی احساء «ناحیه ای که در گذشته در شرق عربستان بوده و آن را بحرمان می نامیدند که مرکز آن هجر بود» به سواحل جنوبی ایران تجاوز می کردند کشته شد. « زرین کوب ، ۱۳۶۴: ۴۴۷»

منابع :

حمزۀ اصفهانی ، تاریخ سنی ملوک الارض والانبیاء ، به کوشش جواد ایرانی تبریزی ، برلین

پیگولوسکایا ، نینا ، شهرهای ایران در روزگار پارتیان و ساسانیان ، ترجمۀ عنایت الله رضا ، تهران ،۱۳۶۷شمسی

عبدالحسین زرین کوب ، تاریخ مردم ایران ، تهران انتشارات امیرکبیر ، ۱۳۶۴ شمسی

مطلب از کتاب تاریخ جامع ایران ، روزبه زرین کوب

تحقیق و پژوهش : مهدی صبور صادقزاده