هرمز یکم ساسانی

هرمز یکم

درسال ۲۷۰ میلادی با مرگ شاهپور یکم اوضاع دگر گون شد و پسرش ،هرمز اردشیر « هرمز یکم »برتخت شاهی نشست . وی با اینکه مانی را مورد عنایت قرار می داد ،به کردیر روحانی والامقام زرتشتی نیز لطف شاهانه داشت .

هرمز در نبرد های روم ارمنستان از خود شجاعت بسیار بخرج داد و ملقب  به «دلیر» گردید «بیرونی ۱۹۲۳: ۱۲۱- خوارزمی ۱۸۹۵: ۱۰۲- طبری : ۲/۵۱ » هرمز با اینکه پسر ارشد نبود لیکن جنگاوری و رشادتش او را در دیدگاه پدر لایق تر از سایر پسرانش نمودار کرد . هرمز یکم در طول مدت حکمرانی خود«۲۷۰-۲۷۱میلادی »سغد را مسخر ، و خراجگزار ساسانیان کرد. «کامرون ۱۹۶۹ – ۱۹۷۰ : ۱۲۳- ثعالبی ۱۹۰۰: ۴۹۹- آگاثیاس ۱۹۷۵: ۴/۲۴،۲۵»

او از اولین پادشاهان ساسانی است که فرمان داد بر روی سکه هایش لقب « شاهنشاه ایران و انیران» را ضرب کنند .«آلرام۱۹۸۶ : ۱۹۰- آلرام وگیزلن ۲۰۱۲: ۱۱۶،۱۱۷ » قبلاً شاهپور اول درکتیبه هایش چنین فرمانی را صادر کرده بود .«لوکونین۱۳۷۲: ۲۷۵»

تگوک-سنگی-دوره-ساسانی-آرشیو-موزه-ملی-ایران…

در دوران شاهپور سیاست تسامح در مقابل ادیان شکل گرفت و هرمز آن سیاست را ادامه داد منجمله مانی را همچنان در تبلیغ دین خود آزاد گذاشت و در زبور مانوی «مزمور ۲۴۱ » نظر مساعد هرمز را نسبت به مانی تأیید و گزارش کرده است «آلبری ۱۹۳۸ :۲/۴۳ »

هرمز یکم ، بقدری به کردیر روحانی زرتشتی علاقه داشت که کلاه و کمربند خود را به او بخشیده و منصب «هرمزد موبد» را به او عطا نمود و او را در زمره بزرگان دربار مملکت قرار داد .«ژینیو۱۹۹۱ ب : ۴۵،۶۸»

در شاهنامه نیز ذکر نام او تحت نام اورمزد شاهپور آمده است .

منابع :

بازنوشت شاهنامه فردوسی ، دکتر میرجلال الدین کزازی ، جلد دوم ، چاپ اول ، ۱۳۹۲ شمسی

خوارزمی ، محمدبن احمد ، مفاتیح العلوم ، به اهتمام گوستاو فان فلوتن ، لیدن ، ۱۸۹۵ میلادی

لوکونین ، ولادیمیر ، تمدن ایران ساسانی ، ترجمۀ عنایت الله رضا ، تهران ، ۱۳۷۲ شمسی

بیرونی ، اوریحان ، الآثارالباقیه عن القرون الخالیه ، به اهتمام ادوارد زاخاو ، لایپزیک ، ۱۹۲۳ میلادی

محمد طبری ، تاریخ الأمم والملوک ، به اهتمام محمد ابوالفضل ابراهیم ، بیروت

مطلب از جلد اول کتاب تاریخ جامع ایران ، روزبه زرین کوب

گردآوری و پژوهش : مهدی صبور صادقزاده