یزدگرد دوم ساسانی

یزدگرد دوم

پس از بهرام پنجم(بهرام گور) پسر او یزدگرد دوم برتخت سلطنت جلوس کرد و از سال ۴۳۸تا ۴۵۷ میلادی حکومت نمود .او ملقب به کی بغ  به معنای مزداپرست بود . به گفته طبری او در آغاز پادشاهی خود قوانین بار عام را که در عیدهای نوروز و سده برگزار می شد و جزء رسم های کهن ایرانی نوروز در ایران باستان بود را لغو کرد .این بارعام ها به مردم فرصت می داد که در چنین مناسبت هایی شکایات خود را درحضور پادشاه و بزرگان دینی مطرح کرده و جواب بگیرند « زرین کوب ۴۶۰»

آمدن شَنگُل و هفت پادشاه نزد بهرام گور- که یزدگرد دوم نیز در کنار پدرش حضور دارد شاهنامه مجلس-عکس از بازنوشت شاهنامه اثر دکتر میرجلال الدین کزازی

بعضی مورخان براین عقیده هستند که رسم فوق توسط یزدگرد اول ملغی شد « کریستین سن ۲۲۴ و ۳۲۵»  باری یزدگرد دوم در ابتدای سلطنت خود با حکومت بیزانس در سال ۴۳۸ میلادی درگیر شد . زیرا امپراطوری روم در نصیبین با لشکر پادشاهی ساسانیان وارد نبرد شد. پس از مدتی کوتاه بیزانس که در حدود مرزی خود با شورش و ناامنی مواجه شده بود تقاضای صلح نمود . و بهرام که در مشرق مجدد با شورش بقایای هیاطله مواجه شده بود با درخواست بیزانس موافقت کرد در معاهده صلح سال ۴۴۲ میلادی قرار بر این شد که طرفین در حومه مرزهای یکدیگر استحکامات نظامی احداث نکنند «گرتیرکس و لیو ۴۶,۴۴,۲۰۰۲»«پیرنیا ص۳۱۵» پس از عهدنامه صلح یزدگرد دوم بی درنگ به نواحی مشرق شتافت از منطقه گرگان تا نیشابور کنونی با یاغیان مبارزه کرد. در نواحی گرگان شهری به نام «شهرستان یزدگرد» احداث کرد و به مدت هفت سال از سال چهارم سلطنتش تا سال یازدهم پادشاهی در آنجا سکونت کرد که خطوط مرزی را از یورش های احتمالی در امان بدارد « شیندل ۶۷۹,۶۸۰:۲۰۰۶- همو۳۸,۳۹:۱۹۳۱»یکی از مهمترین معضلات دوران حکومت وی مشکلات داخلی ارمنستان بود که قدرت گرفتن و گسترش کیش مسیحی از نفوذ و قدرت پادشاهی ساسانی در آنجا کاسته بود . لذا نرسه طبق فرمان یزدگرد دوم نامه هایی را خطاب به اشراف ارامنه مرقوم کرد که آنها را به ترک دین عیسوی مجبور کرد که مضمون نامه و پاسخ آن با دو روایت از سوی بازار فارپی و الیشه و ارتاپت در متون تاریخی آمده است« کریستین سن ۲۰۷,۲۰۶:۱۳۷۸» لذا یزدگرد مصمم شد که به امور ارمنستان بیشتر توجه کرده لذا تعدادی از روحانیون زرتشتی را«هفتصد نفر»به سرپرستی وَه دین شاپور که لقب«ایران امبارگبد» داشت تحت عنوان مرزبان به ارمنستان روانه کرد عده ای از اشراف ارمنی کیش زرتشتی را قبول کرده و به سوی ایرانیان مایل شدند اما تعدادی دیگر از ارمنیان شوریده و از بیزانس استمداد کمک کردند و شرایط جنگ داخلی در ارمنستان موجب گردید که یزدگرد دوم چاره ای جز ورود نظامی به این ماجرا نداشته باشد لذا به قوای ارمنی که فرماندهی آنها را واردان مامیکونی به عهده داشت در دشت آوارایر شکست سختی وارد آمد و از آن به بعد ارمنستان مبدل به یک مرز بانی گردید«رضا ۳۵۳,۳۵۲:۱۳۸۰» پس از گرفتاری های ارمنستان یهودیان که شروع به تحریکات بر علیه زرتشتیان را آغاز کرده بودند به دستور یزدگرد مورد مؤاخذه و تحت فشار قرار گرفتند«زرین کوب ص ۴۶۰» در سال ۴۷ میلادی یزدگرد دوم به مرگ طبیعی درگذشت.

باقیمانده-از-بناهای-مجموعه-تاریخی-بیشاپور-قدمت-ساسانی-عکس-از-سعید-ازناوه-آرشیو-میراث-فرهنگی..

منابع :

عبدالحسین زرین کوب ، تاریخ مردم ایران ،قبل از اسلام ،  تهران انتشارات امیرکبیر ، ۱۳۶۴ شمسی

رضا ، عنایت الله ، اران از دوران باستان ، تا آغاز عهد مغول ، تهران ، ۱۳۸۰ شمسی

کریستین سن ، ایران در زمان ساسانیان ، ترجمۀ رشید یاسمی ، ویرایش حسن رضایی باغ بیدی ، تهران ، ۱۳۷۸ شمسی

پیرنیا ، (مشیرالدوله) حسن ، تاریخ ایران باستان ، چاپ مجلس ، تهران ، ۱۳۱۱شمسی

مطلب از جلد اول کتاب تاریخ جامع ایران ، روزبه زرین کوب

تحقیق و پژوهش : مهدی صبور صادقزاده