ابوعلی محمدبن ابوالحسین احمد

ابوعلی محمدبن ابوالحسین احمد  حکومت ۳۱۲ الی ۳۱۴ هجری قمری

نقشه قلمرو علویان

چون ابوالقاسم جعفر درگذشت ، درباریان متفقاً ابوعلی محمد پسر ابوالحسین احمد را به حکومت و امامت برداشتند . و به او نیز لقب ناصر بدادند . ابوعلی آنگاه با ابوالحسین کاکی به ساری رفت و ماکان در آمل بماند . در ساری ابوعلی اطلاع یافت که ابوالحسین قصد دارد وی را دربند کرده و اسماعیل پسر ابوالقاسم جعفر را که مادرش دختر ماکان و کاکی بود به حکومت و امامت بردارد. لذا مشخص گردید که آن جماعت همه برضد او در حال دسیسه و توطئه هستند . «صابی : ۳۴، ۳۵»

کاسآ-سفالی-نیشابور-قدمت-قرن-۳تا۴-ه.ق

ماکان که در گذشته از سوی ابوالقاسم جعفر به حکومت گرگان گماشته شده بود ،  پس از مرگ او قصد کرد که با همدستی حسن فیروزان ابوعلی را از حکومت خلع نماید . و کودکی از ابوالقاسم را به نام اسماعیل به حکومت بنشانند . ابوعلی آنها را به ساری فرا خواند . لیکن خود آنزمان در مامطیر بود . لذا ماکان نفراتی را فرستاد و ابوعلی را در بند کردند و به گرگان نزد امیرکیا بردند  ماکان سپس به آمل رفته و اسماعیل خردسال را به امارت نشاند . و حسن قاسم را از این ماجرا مطلع ساخت . « مرعشی ، تاریخ طبرستان : ۱۵۲- اولیاءالله آملی : ۱۱۳- ابن اسفندیار : ۲۸۶ ، ۲۸۷» آنگاه برادر خود ابوالحسین را به گرگان فرستاد و به او گفت که ابوعلی را بقتل برساند . به محض آنکه ابوالحسن بر ابوعلی وارد شد ، ابوعلی پیشدستی کرده و او را بکشت . سپس به سمت علی خورشید و اسفاربن شیرویه آمد که هر دوی آنها از مخالفان سرسخت ماکان بودند و بهمراه آن دو و یارانشان گرگان را تصرف کردند . چون ماکان از ماجرا اطلاع یافت لشکر طبرستان ، گیل ، دیلم و رویان را به فرماندهی خود به سمت گرگان روانه کرد . قبل از جنگ ابوعلی یکی از سرداران ماکان را بنام رشاموج پسرشیرمردان تطمیع و با خود همراه نمود . چون جنگ آغاز گردید ، رشاموج از سپاه ماکان جدا گردید و به ابوعلی پیوست . ماکان گریخت و ابوعلی به تعقیب او پرداخت و بیرون ساری به او رسید و چنان شکستی بر وی وارد آورد که با مشقت بسیار مجدد به فرار خود ادامه داد و در کوهستانهای ساری پنهان گردید . ابوعلی ناصر آن هنگام به آمل رفت و بر ملک طبرستان سیطره زد . اما پس از اندک مدتی در میدان گوی اسبش وی را به زیر افکند و او را مرده بیرون آوردند . «مرعشی ، تاریخ طبرستان : ۱۵۲ – صابی :۳۵- ابن اسفندیار : ۲۸۷ ، ۲۸۸- اولیاء الله آملی : ۱۱۳ – ابن اثیر : ۷/۳۵»

قدح-سفالی-نیشابور-،-قدمت-قرن-۳و۴-ه.ق

منابع :

ابن اسفندیار : محمد ، تاریخ طبرستان ، به کوشش عباس اقبال ، تهران ۱۳۶۶ شمسی

اولیاء الله آملی ، محمد ، تاریخ رویان ، به کوشش منوچهر ستوده ، تهران ، ۱۳۴۸ شمسی

صابی ، هلال ، المنتزع من کتاب التاجی ، همراه اخبار ائمه الزیدیه فی طبرستان به کوشش ویلفرد مادلونگ بیروت ۱۹۸۷ میلادی

مرعشی ، تاریخ طبرستان ، و رویان ومازندران به کوشش محمد حسین تسبیحی ، تهران ، ۱۳۴۵ شمسی

ابن اثیر ، علی ، الکامل فی التاریخ ، به کوشش ابی الفدا عبدالله قاضی ، بیروت ، ۱۴۱۵ ه.ق

تاریخ جامع ایران  ، جلد هفتم ، صادق سجادی ، تاریخ علویان

تحقیق و پژوهش : مهدی صبور صادقزاده