حاجی شاه اتابکان یزد

حاجی شاه اتابکان یزد حکومت : ۶۹۰ الی ۷۱۸ ه.ق

سکه-طلا–در-عصر-اتابکان-یزد

آوردیم که یوسف شاه از ترس ایلخان غازان خان سرانجام به امیرنوروز پناهنده شد و امیرنوروز او را نزد خان مغول فرستاد . خان هم وی را بخشید . اما چون رفتن به شام و جنگ با عربها را که به او پیشنهاد کردند نپذیرفت ، کشته شد . « منتخب التواریخ ۳۳ ، ۳۴ – اقبال آشتیانی : ۴۰۲» بعد از این واقعه از حکومت اتابکان فقط نامی برجای ماند و یزد به تصرف مغولان درآمد . اما همانطوریکه بعد از این خواهد آمد ، حاجی شاه پسر یوسف شاه رسماً عهده دار مقام اتابکی یزد گردید . همسر یوسف شاه دختر سعدبن ابوبکر سلغری از اتابکان فارس و سلغم خاتون نام داشت که اتابک یوسف  دایی زاده وی بود . اما از اولاد احتمالی او در مآخذ نامی دیده نمی شود .

پس از قتل یوسف شاه ، یزد عملاً به تصرف مغولان در آمد ، اما فرزند او اتابک حاجی شاه حکومت اسمی را در دست داشت . حاجی شاه با اتابکان فارس و آل اینجو مناسبات دائم داشت . چنانکه در دوران حکومت او بر یزد ، امیر غیاث الدین کیخسرو ، برادر سلطان ابو اسحاق اینجو ، از شیراز به یزد آمد و با او مناسبات دوستانه برقرار کرد .غیاث الدین پس از چندی اقامت در یزد به میبد که مبارزالدین محمد نخست آنجا را بعنوان مقر حکومت و قدرت خود برگزیده بود ، رفت . در این هنگام حاجی شاه در یزد به سبب واقعه ای ، نایب امیر مبارزالدین را بقتل رساند . « عبدالرزاق سمرقندی : ۱۶۰ ، ۱۶۱» غیاث الدین خشمناک شد و مبارزالدین محمد را به یاری خواست . او در آغاز استنکاف از همکاری داشت ، اما سرانجام این دو امیر به اتفاق یکدیگر و با اجازۀ سلطان ابوسعید خان مغول ، به یزد حمله بردند . حاجی شاه در ابتدا مقاومت کرد . اما توان مقابلۀ بیشتر در او نبود و سرانجام شکست خورده ، و از یزد گریخت . « عبدالرزاق سمرقندی : ۱۶۰ ، ۱۷۱ – میرخواند : ۴۵۱ ، ۴۵۲»

به این ترتیب سلسلۀ اتابکان یزد پس از قریب ۱۸۲ سال حکومت بر این شهر در سال ۷۱۸ ه.ق بکلی برچیده شد .

زندان-اسکندر-ساخت-بنا۶۳۱ه.ق دوره اتابکان یزد ضیاءالدین رضی

منابع:

خلاصۀ مبحث حاجی شاه در تاریخ جامع ایران جلد نهم ص ۶۲- سید علی آل داوود

تحقیق و پژوهش : مهدی صبور صادقزاده