علاء الدوله ابوسعد

علاء الدوله ابوسعد  مسعود سوم

پرچم غزنویان

در پنجم شوال سال ۴۹۲ ه.ق پس از مرگ سلطان ابراهیم پسرش  علاء الدوله ابوسعد جانشین وی گردید . وی دارای القابی چون جلال الدین ، علاءالدوله والدین ، سناء المله ، ظهیرالامه ، و نظام الدین والدنیا بوده است . که لقب علاءالدوله در مآخذ ادبی بسیار بکار رفته و القاب دیگر برروی سکه های ضرب شده منسوب به وی مشاهده شده است . «ابن اثیر : ۱۰/۱۱۱» ضرب نام خلیفۀ عباسی المستظهر بر روی سکه های آن عهد و آن منطقه نشان دهندۀ این است که سلطان مسعود سوم همانند سلاطین اسلاف خود، خلافت بغداد را قبول کرده است . مسعود سوم قبل از دورۀ پادشاهی خود ، دختر دملکشاه سلجوقی را بنام «مهد عراق گوهر خاتون» در حدود سال ۵۷۵ ه.ق  به همسری خویش برگزید . بنابراین با سلجوقیان روابط حسنه ای داشت .

محراب-گچبری-.شده—کتیبه-به-خط-کوفی-وثلث—سدۀ-ششم-وهفتم-ه-

شعرایی چون عثمان مختاری ، مسعود سعد سلمان و ابوالفرج رونی ، در ارتباط با جنگاوری های مسعود سوم مدیحه هایی نقل کرده اند . « مسعود سعد : ۲۵۰، ۲۶۴- ابوالفرج رونی : ۲ ، ۵»  فخر مدبر گفته است که وی در رزم های خود از سلاحهایی چون بلاتگینی (نوعی عمود) ، قلاچورب (شمشیر بلند) و سرکج سوران بهره می گرفته است . «فخر مدبر : ۸۰» درسال ۱۳۵۳ شمسی  ،کشف باقیمانده های یکی از کاخهای سلطان مسعود سوم ثابت می کند که وی نیز همچون اسلاف خود در باغها و کاخهای با شکوهی می زیسته است . در اواخر دورۀ پادشاهی مسعود ، عثمان مختاری مثنوی شهریار نامه را به دستور وی بر وزن شاهنامه سرود . « بوزورث : ۲۸۹، ۲۹۰، ۲۹۶، ۳۷۱ ، ۳۷۳»

به گزارش برخی منابع مسعود بسیاری از رسوم ظالمانۀ پدرش را منسوخ کرد . وی دادگر بود و به رفاه و آسایش رعیت علاقه نشان می داد. « منهاج سراج : ۱/۲۴۰- فخر مدبر: ۱۵ ، ۳۱- عوفی ، جوامع :۵۳، ۵۴»

سلطان مسعودسوم درماه شوال سال ۵۰۸ ه.ق درسن ۵۵ سالگی رخت ازجهان فروبست .«ابن اثیر :۱۰/۳۵۳-منهاج سراج :۱/۲۴۰»

سینی-مفرغی—نقره–،-طلا.-و-مس-کوب–دارای-کتیبه-به-خط-ثلث—سدۀ-ششم-ه.ق

منابع :

ابن اثیر ، علی ، الکامل ، ترجمۀ محمد حسین روحانی ، تهران

منهاج سراج ، عثمان ، طبقات ناصری ، کابل ۱۳۴۲،۱۳۴۳

ابوالفرج رونی : ، دیوان ، تهران ، ۱۳۰۴-۱۳۰۵

عثمانی مختاری : ، دیوان ، تهران ۱۳۴۱ قمری

فخر مدبر: آداب الملوک ، و کفایه المملوک ، ادارۀ هند

عوفی محمد:جوامع الحکایات ولوامع الروایات ، به کوشش محمد رمضانی ، تهران ۱۳۳۵

مسعود سعد سلمان ، دیوان ، تهران ۱۳۱۹

برگزیدۀ تاریخ جامع ایران ، جلد هشتم : کلیفورد ادموند بوزورث تاریخ غزنویان ترجمۀ حسن انوشه ، تهران  ۱۳۷۸

تحقیق و پژوهش : مهدی صبور صادقزاده